"The Guardian": Arkitektura e Shkupit, falsifikim i historisë

The Guardia” shkruan për Shkupin me pamje të re në kuadër të projektit “Shkupi 2014”, duke komentuar mbi arkitekturën e qytetit si tendencioze, arkitekturë që bie në sy për zbukurimet dhe antikitetin e saj të pakultivuar, edhe pse tërheqës në dukje.

Po të ecësh përgjatë lumit mes përmes Shkupit, kryeqyteti i Maqedonisë, do të takosh një arkitekturë shkëlqyes, ndërtesat neoklasike të zbukuruara me figura mitike. “The Guardian” shkruan se këto forma arkitekturore nuk ishin aty vetëm pesë vite më parë.

Në Prillin hershëm, baret përreth lumit shkunden për të rifilluar punën në tarracat pranë lumit pas dimrit të gjatë. Urat që takohen me statujat e heronjve, artistëve dhe shkrimtarëve maqedonë përshkojnë ujërat e qetë dhe të ngadaltë të Lumit të Vardarit, transmeton Indeksonline.

Këndi i harruar i ish-Jugosllavisë nga Evropa, është rraskapitur që nga 2010-a, duke rezultuar me qindra ndërtesa të mëdha urbane si dhe qindra statuja në mes të kryeqytetit të maqedon.

Projekti i ashtuquajtur “Shkupi 2014” pothuajse është realizuar në plotni, projekt i cili duhej realizuar në vitin paraprak. Kjo punë për ta kultivuar një qytet antik me statuja dhe ndërtesa antike është po aq intrigues dhe përçarës njëjtë sikur në momentin kur u dha lajmi për projektin.

Projekti ka dy qëllime: të tërheq turistë, si dhe të zbulojë ngjarjet dhe vlerat historike që Maqedonia ka ndaj Greqisë, duke aluduar në patriotizmin e maqedonasve nacionalistë.

Ky projekt ka kushtuar diku prej 200 milionë e deri në 500 milionë euro, varësisht me kënd flet për këtë çështje, duke rezultuar me një qendër me pamje krejtësisht të re, shkruan “The Guardian”.

“Është e pavlerë, por po sjell vizitorë”, ka thënë Oliver Stefanovski, menaxher i hotelit “Unity” në Shkup.

Sipas “The Guardian”, maqedonasit po brengosen për shpenzimet nga paraja publike në këtë projekt, duke dalur me një rezultat kuantitativ dhe falso.

Poashtu shqetësim i madh është edhe fakti që qeveria maqedonase injoron rolin e myslimanëve shqiptarë në historinë e Maqedonisë në këtë projekt, duke mos e reprezentuar atë në mënyrë të drejtë, apo duke mos e reprezentuar fare.

Në qendrën me pamje të re të qytetit, gjendet statuja e Aleksandrit të Madh, rrethuar me statuja të tjera luftëtarësh dhe një fontanë të xhingilosur me drita dhe reklama artistike.

Më poshtë, përgjatë lumit të Vardarit takoheni me statujën e Filipit të Maqedonisë, me dorën lartë në qiell duke shikuar përpara. “Preferoj këtë pjesë të qytetit më shumë se pjesën tjetër. Kjo është historia jonë e vërtetë”, thotë një pronare e një restauranti të vogël në Shkup.

Vizitorët e huaj preferonin që së pari të vizitonin dhe të endeshin në Pazarin e Vjetër të Shkupit ku mund të shihnit Xhaminë dhe objektin e vjetër në një maje kodre.

Por tani, pas pesë minutash që keni pirë një kafe turke, ju mund të gjendeni në një ambient krejt tjetër, larg traditave të Lindjes së Mesme, në një vend të traditave të lashta evropiane të rrethuar me arkitekturë imagjinare dhe tërheqëse.

Sipas “The Guardian” mendimet mund të jenë të ndryshme mbi këtë çështje, mirëpo projekti “Shkupi 2014”, e ka shndërruar Kryeqytetin në një prej vendeve më jo-ortodokse për t’u vizituar.